Bạn có bao giờ rơi vào tình huống này chưa? Lương tháng nhận về không cao nhưng cũng không đến nỗi tệ. Ấy thế mà tháng nào cũng thấy thiếu, không dám mua sắm cho bản thân, cũng chẳng dám nghĩ đến một chuyến du lịch nhỏ. Cảm giác tiền bạc cứ trôi tuột khỏi tay mà không rõ lý do thật sự rất mệt mỏi.

Nếu bạn đang gật đầu đồng cảm, bài viết này chính là dành cho bạn. Hãy cùng tìm hiểu kế hoạch chi tiêu là gì và các bước đơn giản để xây dựng một lộ trình tiền bạc thông minh, bắt đầu ngay từ hôm nay.

Tại sao phải lập kế hoạch chi tiêu?

Trước khi đi vào cách lập kế hoạch chi tiêu, chúng ta cần hiểu rõ tại sao nó lại quan trọng đến vậy. Nhiều người cho rằng việc này rất phức tạp và gò bó. Nhưng thực tế, sự cần thiết phải lập kế hoạch chi tiêu đến từ những lợi ích vô cùng thiết thực:

  • Hiểu rõ dòng tiền: Bạn sẽ biết chính xác tiền của mình đã đi đâu, về đâu. Không còn cảnh ngơ ngác tự hỏi "Tiền mình đâu hết rồi?" vào cuối tháng.
  • Chấm dứt tình trạng "vay đầu tháng, trả cuối tháng": Một kế hoạch rõ ràng giúp bạn chi tiêu trong phạm vi thu nhập, tránh các khoản nợ không đáng có.
  • Đạt được mục tiêu tài chính: Dù là mua một chiếc laptop mới, đi du lịch, hay xây dựng quỹ khẩn cấp, kế hoạch chi tiêu chính là tấm bản đồ dẫn bạn đến đích.
  • Giảm căng thẳng về tiền bạc: Khi kiểm soát được tài chính, bạn sẽ cảm thấy an tâm và tự chủ hơn trong cuộc sống.

Vậy, thế nào là lập kế hoạch chi tiêu? Hiểu đơn giản, đó là quá trình bạn dự trù và phân bổ số tiền mình kiếm được cho các khoản chi tiêu khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một tháng).

3 nền tảng cốt lõi để bắt đầu kế hoạch quản lý chi tiêu

3.1. Hiểu đúng về tiền của mình – Thu nhập không phải là tiền để tiêu

Đây là tư duy nền tảng quan trọng nhất. Nếu bạn có thu nhập 10 triệu mỗi tháng, điều đó không có nghĩa là bạn có thể tiêu hết cả 10 triệu. Hãy luôn nhớ rằng:

Thu nhập kiếm được ≠ Số tiền có thể tiêu

Một phần thu nhập của bạn cần được dành cho tương lai. Đó có thể là một khoản tiết kiệm cho những ngày "trái gió trở trời", một khoản đầu tư cho kiến thức, hoặc một quỹ để thực hiện ước mơ lớn hơn.

Hành động cụ thể: Ngay từ bây giờ, hãy tập thói quen trích ra một phần thu nhập (gợi ý từ 10% – 30%) ngay khi nhận lương để làm "cầu nối" cho tương lai. Ví dụ, với thu nhập 10 triệu, hãy chuyển ngay 1-2 triệu vào một tài khoản tiết kiệm riêng. Số tiền còn lại mới là ngân sách bạn được phép chi tiêu trong tháng.

Việc này giúp bạn nhận ra tiền không chỉ để sống sót qua ngày, mà còn là công cụ mạnh mẽ để xây dựng một tương lai vững chắc.

3.2. Xác định mục tiêu chi tiêu – Cho tiền một "đích đến"

Chi tiêu không mục đích cũng giống như lái xe mà không biết mình sẽ đi đâu. Bạn sẽ lãng phí thời gian, công sức và cả tiền bạc vào những thứ không thật sự cần thiết. Thế nào là kế hoạch chi tiêu có mục đích? Đó là khi bạn biết rõ mình tiết kiệm tiền để làm gì.

Khi có mục tiêu rõ ràng, bạn sẽ có động lực để cắt giảm những khoản chi vô nghĩa và biết mình nên ưu tiên tiền bạc vào đâu.

Gợi ý một số mục tiêu tài chính phổ biến cho người trẻ:

  • Quỹ dự phòng khẩn cấp: Một khoản tiền bằng 3–6 tháng chi phí sinh hoạt tối thiểu. Đây là tấm đệm an toàn giúp bạn vượt qua những biến cố bất ngờ như mất việc, ốm đau mà không cần vay mượn.
  • Mua sắm món đồ giá trị: Bạn cần một chiếc laptop mới để học tập, một chiếc xe máy để đi làm? Hãy đặt mục tiêu và số tiền cụ thể.
  • Đầu tư cho bản thân: Đăng ký một khóa học kỹ năng mới (ngoại ngữ, lập trình, thiết kế) để nâng cao năng lực, từ đó tìm kiếm cơ hội tăng thu nhập trong tương lai.

Bạn đang băn khoăn nếu thu nhập chỉ vừa đủ sống?

Không sao cả. Càng có ít tiền, mục tiêu càng cần đơn giản và thực tế. Đừng đặt những mục tiêu quá xa vời. Hãy bắt đầu từ những cột mốc nhỏ:

  • "Mình muốn có 5 triệu trong tài khoản để phòng khi ốm đau đột xuất."
  • "Mình muốn để dành 500.000 đồng mỗi tháng để cuối năm có một cái Tết nhẹ nhàng hơn."

Một mục tiêu nhỏ và vừa sức sẽ giúp bạn bắt đầu hành trình quản lý chi tiêu một cách có ý thức, thay vì tiêu xài theo quán tính.

3.3. Phân bổ tiền – Chọn phương pháp và lập bảng kế hoạch chi tiêu

Sau khi đã có tư duy đúng và mục tiêu rõ ràng, đây là lúc chúng ta thực hiện phân chia tiền bạc. Có nhiều phương pháp, nhưng với người mới bắt đầu, hãy chọn những quy tắc đơn giản và dễ áp dụng nhất.

Phương pháp 1: Quy tắc 50/30/20

Đây là quy tắc phân chia thu nhập sau thuế nổi tiếng và hiệu quả:

  • 50% cho Nhu cầu thiết yếu: Các khoản bắt buộc phải chi để duy trì cuộc sống. Ví dụ: tiền thuê nhà, điện, nước, internet, đi lại, ăn uống cơ bản.
  • 30% cho Mong muốn cá nhân: Các khoản chi giúp cuộc sống của bạn vui vẻ và thú vị hơn nhưng không phải là bắt buộc. Ví dụ: cà phê với bạn bè, xem phim, mua sắm quần áo mới, du lịch, đăng ký Netflix.
  • 20% cho Mục tiêu tài chính: Khoản tiền dành cho tiết kiệm, trả nợ và đầu tư cho tương lai. Đây chính là phần tiền để thực hiện các mục tiêu bạn đã đặt ra ở bước 2.

Phương pháp 2: Chia theo "Hũ" đơn giản

Nếu quy tắc trên vẫn hơi phức tạp, bạn có thể tự tạo ra một bảng kế hoạch chi tiêu đơn giản hơn bằng cách chia tiền vào các "hũ" (có thể là tài khoản ngân hàng riêng, tính năng Quỹ Nhóm trên MoMo, hoặc đơn giản là các phong bì):

  • Hũ 1: Chi tiêu bắt buộc - Tiền nhà, điện nước, ăn uống.
  • Hũ 2: Chi tiêu linh hoạt - Tiền cho các mong muốn cá nhân.
  • Hũ 3: Tiết kiệm tương lai - Tiền cho quỹ khẩn cấp, đầu tư, mua sắm lớn.

Công cụ hỗ trợ

Để theo dõi các khoản chi, bạn có thể sử dụng:

  • Sổ tay: Cách cổ điển nhưng luôn hiệu quả.
  • Tính năng Quản Lý Chi Tiêu trên MoMo: Với sự tích hợp của công nghệ A.I, Quản Lý Chi Tiêu sẽ tự động quản tiền giúp bạn và tạo biểu đồ trực quan, dễ hiểu.
  • Tính năng Quỹ Nhóm trên MoMo: Bạn có thể tạo quỹ cá nhân cho từng mục tiêu và bắt đầu phân bổ số tiền của bạn để chi tiêu và quản lý tiền bạc hiệu quả hơn.

Góc nhìn MoMo

Lập kế hoạch chi tiêu không phải là một việc làm gò bó hay hà tiện, mà là một hành động thông minh để bạn làm chủ cuộc đời mình. Nó giúp bạn sống có trách nhiệm với số tiền mình vất vả kiếm được và từng bước hiện thực hóa những mục tiêu tương lai.

Hãy tóm tắt lại 3 bước nhỏ để bắt đầu:

  1. Hiểu tiền của mình: Trích một phần thu nhập để tiết kiệm trước khi chi tiêu.
  2. Xác định mục tiêu: Cho tiền của bạn một lý do để được tiết kiệm.
  3. Phân bổ hợp lý: Chọn một phương pháp (như 50/30/20) và công cụ phù hợp để theo dõi.

Đừng chờ đợi đến khi có thật nhiều tiền mới bắt đầu quản lý, hãy bắt đầu ngay từ tháng này nhé!